In gesprek over de opvoeding: wensen en behoeften in kaart
Student: Anne-Sjoerd van Assen
Opleiding: Postmasteropleiding orthopedagoog-generalist, Opleidingsinstituut PPO
Jaar: 2021
Cijfer:
Wensen en behoeften
Praten over een zorgelijke opvoedsituatie is vaak niet makkelijk. Dat zeggen zowel ouders met een licht verstandelijke beperking (LVB) als hulpverleners. Wat vinden zij belangrijke opvoedthema's? Welke behoeften hebben ze in de communicatie? En wat helpt volgens hen om gesprekken constructief te laten verlopen?
Interviews met ouders en hulpverleners
Anne-Sjoerd van Assen is gedragskundige bij Alliade en volgde de postmasteropleiding tot orthopedagoog-generalist. Voor het onderdeel Evidence Based Practice sloot hij aan bij het PWO-onderzoek Opvoeden doe je samen. Hierbinnen codeerde hij de interviews met ouders met een LVB en hulpverleners over belangrijke opvoedthema's en de behoeften en bevorderende factoren in de communicatie. Ook dacht hij mee over de thematische analyse.
Samenvatting
-
Wat was de aanleiding voor het onderzoek?
Communicatie vaak lastig
De communicatie tussen ouders met een LVB en hulpverleners verloopt niet altijd zoals beiden wensen. Zeker niet wanneer er zorgen zijn over de opvoeding en het welzijn van de kinderen. Er lijken geen hulpmiddelen te zijn die aansluiten bij de doelen, behoeften en wensen van ouders en hulpverleners.Interviews: wensen en behoeften
Hoofdonderzoeker Carola Hof hield interviews met ouders met een LVB en hulpverleners. Hierin vroeg ze naar belangrijke opvoedthema's, de behoeften in de communicatie en de factoren die volgens ouders en hulpverleners bijdragen een constructief gesprek. Anne-Sjoerd codeerde deze interviews en dacht mee over de thematische analyse. Dit houdt in dat hij kernwoorden toekende aan de antwoorden van de geïnterviewden en meedacht over de overkoepelende thema's waarin de antwoorden konden worden ondergebracht.Ontwikkeling praktisch handvat
De uitkomsten van dit onderzoek dragen bij aan de (door)ontwikkeling van een praktisch handvat ter ondersteuning van de communicatie tussen ouders en hulpverleners over de opvoeding. -
Wat waren de onderzoeksvragen?
Hoofdvraag
Wat zijn de wensen en behoeften van ouders met een LVB en hulpverleners in het gesprek over de opvoedsituatie?Deelvragen
- Wat vinden ouders met een LVB belangrijk in de opvoeding?
- Welke onderwerpen geven zij accent?
- Wat vinden hulpverleners belangrijk in de opvoeding?
- Welke onderwerpen geven zij accent?
- Wat zijn de wensen en behoeften van ouders met LVB in het gesprek over de opvoedsituatie?
- Wat zijn de wensen en behoeften van hulpverleners in het gesprek over de opvoedsituatie?
- Wat is helpend in het gesprek tussen ouders met LVB en hulpverleners over de opvoeding?
-
Hoe is het onderzoek uitgevoerd?
Interviews met ouders en hulpverleners
Het hoofdonderzoek waarbinnen Anne-Sjoerds zijn werkzaamheden verrichtte, is een kwalitatief praktijkonderzoek. Hoofdonderzoeker Carola Hof nam semigestructureerde interviews af bij 5 ouders met een LVB en 9 hulpverleners. Bij een semigestructureerd interview liggen de vragen vast, maar is er ruimte om door te vragen voor verbreding of verdieping.Kernwoorden en categorieën
Alle interviews zijn door 2 onderzoekers (onder wie Anne-Sjoerd) gecodeerd, wat betekent dat zij kernwoorden toekenden aan de gegeven antwoorden. Daarna zijn de interviews thematisch geanalyseerd, waarbij de kernwoorden in verschillende categorieën zijn ondergebracht. -
Wat is de eindconclusie?
Zelfde begrip, andere invulling
Ouders en hulpverleners vinden over het algemeen dezelfde thema's belangrijk in de opvoeding. Opvallend is echter dat ze soms een andere invulling geven aan een begrip, bijvoorbeeld aan de abstracte term 'veiligheid'. Ouders denken hierbij vooral aan fysieke, materiële veiligheid (zoals stopcontactbeschermers), terwijl hulpverleners het met name zien als emotionele veiligheid (zoals zich geborgen voelen). Zowel ouders als hulpverleners hebben behoefte aan een hulpmiddel ter verduidelijking van dergelijke ‘moeilijke’ onderwerpen.Gelijkwaardig samenwerken en ervarend leren
Het hulpmiddel moet inzicht geven en gericht zijn op ervarend, zintuiglijk leren. Ook moet het eraan bijdragen dat ouders en hulpverleners gelijkwaardig samenwerken. Tot slot moet de insteek positief zijn: er moet worden uitgegaan van wat lukt en ouders moeten wat nog niet lukt ervarend kunnen leren. Hierbij is maatwerk, passend bij de specifieke gezinssituatie, belangrijk. -
Wat is de meerwaarde voor de cliënt, verwant en zorgmedewerker?
- Het onderzoek biedt bouwstenen voor verder onderzoek naar een methode, interventie of hulpmiddel ter ondersteuning van het gesprek over de opvoeding.
- Hiermee helpt het cliënten en zorgmedewerkers om duidelijkere verwachtingen te scheppen en duidelijkere afspraken te maken over ‘goed genoeg' opvoederschap.
