Financiële capaciteiten van mensen met LVB

Student:            Julia Hennink
Opleiding:         Master klinische neuropsychologie, Rijksuniversiteit Groningen 
Jaar:                   2023
Cijfer:                 7

Het regelen van je financiële zaken kan een flinke uitdaging zijn. Helemaal als je een lichte verstandelijke beperking (LVB) hebt. Mensen met LVB die zelf hun financiën beheren, lopen vaak tegen allerlei problemen aan. Daardoor hebben ze bijvoorbeeld vaak schulden. Toch wordt er maar weinig aandacht besteed aan financiële zelfredzaamheid bij deze doelgroep. 

Student klinische neuropsychologie Julia Hennink deed voor haar afstudeerscriptie onderzoek naar de financiële hobbels en obstakels die mensen met een LVB tegenkomen in hun dagelijks leven.


Samenvatting

  • Wat was de aanleiding voor het onderzoek?

    Mensen met LVB hebben vaak schulden of andere financiële problemen. Tot op heden is er maar weinig onderzoek gedaan naar financiële capaciteiten van mensen met LVB, ondanks het feit dat financiën erg belangrijk zijn voor het dagelijkse leven. Het verkennen van dit onderwerp is belangrijk, aangezien mensen met LVB een groter risico lopen op schulden en armoede. Dit onderzoek had als doel om erachter te komen waar mensen met LVB tegenaan lopen met betrekking tot hun financiën.

  • Wat is de onderzoeksvraag?
    • Drie instrumenten, het Financial Competence Assessment Inventory (FCAI), het Financial Decision-Making Interview (FDMI) en de Financial Performance Scale (FiPS), zijn ontwikkeld om financiële capaciteiten te onderzoeken, maar deze zijn in Nederland nog niet gebruikt bij mensen met LVB. Een van de vragen in dit onderzoek is of deze instrumenten gebruikt kunnen worden bij mensen met LVB.
       
    • De andere vraag is wat de financiële capaciteiten zijn van mensen met LVB. Door dit in kaart te brengen, wordt er een algemeen beeld geschetst van de financiële capaciteiten van mensen met LVB zijn, wat kan bijdragen aan toekomstige interventies.  
  • Hoe werd het onderzoek uitgevoerd?

    Bij 5 deelnemers met LVB werden het FCAI, het FDMI en de FiPS afgenomen, samen met een aanvullend interview over financiën. Alle deelnemers waren 18 jaar of ouder en beheren zelf hun financiën. De gegevens van de testen werden op een beschrijvende manier geanalyseerd, de gegevens van de interviews werden geanalyseerd met behulp van thematische analyse. 

  • Wat zijn de conclusies?
    • De FCAI, FDMI en FiPS kunnen gebruikt worden bij mensen met LVB wanneer enkele kleine aanpassingen worden gedaan.
       
    • De financiële capaciteit van mensen met LVB is over het algemeen lager in vergelijking met de financiële capaciteit van mensen in de algemene bevolking. Het is opvallend dat mensen met LVB aanzienlijk slechter presteren op sommige aspecten van financiële capaciteit, zoals specifieke financiële kennis, het stellen van financiële doelen en kennis over hun eigen financiële situatie. Ook is er een discrepantie gevonden tussen de kennis van mensen met betrekking tot financiën, die mogelijk kan worden verklaard door contextuele factoren.
  • Wat is de meerwaarde van het onderzoek voor de cliënt, verwant en zorgmedewerker?

    Voor de cliënt
    We hebben meer inzicht in hoe we mensen met LVB het beste kunnen helpen met hun geldzaken. Hierdoor nemen hun financiële capaciteit en daarmee hun (financiële) zelfredzaamheid toe.

    Voor begeleiders en verwanten
    Door meer inzicht te krijgen in de problemen die spelen met betrekking tot LVB en financiën, kunnen mensen in de omgeving van de cliënt beter aansluiten bij wat hij of zij nodig heeft.

  • Welke aanbevelingen zijn er voor de praktijk?

    Deze studie onderzoekt de financiële capaciteit van mensen met een lichte verstandelijke beperking. Om dit onderwerp verder te onderzoeken, zou er aanvullend onderzoek gedaan moeten worden.

    • Verder onderzoek zou zich moeten richten op het uitbreiden van de huidige gegevens door de omvang van de steekproef te vergroten. Ook zouden de ervaringen van behandelaren of begeleiders moeten worden onderzocht, aangezien zij mensen met LVB op een andere manier bekijken dan mensen met LVB zichzelf zien. Dit kan een ander perspectief werpen op de financiële capaciteit van mensen met LVB en daarmee de kennis verbreden.
       
    • Een andere aanbeveling voor toekomstig onderzoek is dat mensen met LVB met een groter kapitaal in overweging moeten worden genomen. Er zijn ook mensen met LVB die bijvoorbeeld een erfenis hebben ontvangen en daardoor grote bedragen op hun bankrekening hebben staan. Deze mensen krijgen niet altijd begeleiding en zijn tegelijkertijd kwetsbaar voor financieel misbruik. Door deze mensen op te nemen, zal het inzicht in de financiële capaciteit van mensen met LVB completer worden. Dit zal hopelijk uiteindelijk resulteren in een breder overzicht van de financiële capaciteit van mensen met LVB waardoor zij beter begeleid kunnen worden om zelfstandiger te worden op financieel gebied.
  • Waar kan ik meer te weten komen over dit onderzoek?

    Wil je meer weten over dit onderzoek? Neem dan contact op met Julia via de mail: j.hennink@alliade.nl

Hoofdgebied
Gehandicaptenzorg
Onderzoekslijn(en)
LVB
  • Delen