Het definiëren en vaststellen van gedragsproblematiek in de praktijk
Studenten: Noa Hoevers en Simone van Mensfoort
Opleiding: Academie voor Verpleegkunde, Hanzehogeschool Groningen
Jaar: 2023
Cijfer: 7,1
Wat is gedragsproblematiek?
Het vermoeden bestaat dat bij Alliade vaak psychofarmaca worden voorgeschreven aan cliënten met een verstandelijke beperking in vergelijking met landelijke cijfers. Het voorschrijven van psychofarmaca bij gedragsproblemen is niet wenselijk, omdat er weinig bewijs is dat het effect heeft, er veel bijwerkingen zijn en dit impact heeft op de kwaliteit van leven van de cliënt. Om te weten of psychofarmaca terecht worden voorgeschreven, en om het voorschrijven en de duur van het gebruik te verminderen, moet duidelijk zijn wat de definitie van gedragsproblematiek is.
Definitie en vaststellen
Noa Hoevers en Simone van Mensfoort sloten voor hun opleiding aan bij het onderzoek Psychofarmacagebruik bij Alliade. Noa en Simone onderzochten welke definities van probleemgedrag worden gebruikt bij Alliade gehandicaptenzorg en hoe probleemgedrag wordt vastgesteld.
Samenvatting
-
Wat was de aanleiding voor het onderzoek?
Gedragsproblemen komt vaak voor bij mensen met een verstandelijke beperking. Er bestaan verschillende definities van gedragsproblematiek. Organisaties verschillen sterk van elkaar als het gaat om de definitie van gedragsproblemen en de diagnostiek hiervan.
Daarnaast wordt er regelmatig psychofarmaca ingezet bij gedragsproblemen. Het gebruik van psychofarmaca is echter geen oplossing voor de onderliggende oorzaak van gedragsproblematiek. Om te weten of psychofarmaca terecht worden voorgeschreven moet duidelijk zijn wat er onder de definitie van gedragsproblematiek valt.
-
Wat was de onderzoeksvraag?
Wat wordt er door zorgprofessionals binnen Zorggroep Alliade verstaan onder gedragsproblematiek bij cliënten met een verstandelijke beperking en hoe stellen zij dit vast?
-
Hoe werd het onderzoek uitgevoerd?
Noa en Simone interviewden 7 zorgprofessionals die betrokken zijn bij de zorg en ondersteuning van cliënten met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen. Eerst zochten zij in dossiers naar cliënten met een verstandelijke beperking die psychofarmaca gebruiken en geen psychiatrische diagnose hebben. 3 verpleegkundig specialisten, 2 artsen VG en 2 gedragskundigen die betrokken zijn bij deze cliënten werden vervolgens geïnterviewd.
De volgende onderwerpen kwamen aan de orde:- Rol, functie en betrokkenheid bij de cliënt
- Beschrijving van de cliënt
- Wat verstaat de medewerker onder gedragsproblemen?
- Hoe stelt de geïnterviewde gedragsproblematiek vast?
-
Wat zijn de conclusies?
- De geïnterviewde zorgprofessionals hebben allemaal een persoonlijk definitie van gedragsproblematiek. Onderdelen van deze persoonlijke definities komen met elkaar overeen, én met onderdelen van de definitie van de Nederlandse vereniging artsen verstandelijk gehandicapten (NVAVG).
- De geïnterviewde zorgprofessionals gebruiken verschillende methodieken bij het vaststellen van gedragsproblematiek. De keuze voor een passende methodiek wordt gebaseerd op de voorkeur van de zorgprofessional en op de situatie van de cliënt.
- Ten slotte blijkt uit de resultaten dat de vernieuwde Wet zorg en dwang ervoor heeft gezorgd dat de respondenten bewuster bezig zijn met het inzetten van (off-label) psychofarmaca.
- De geïnterviewde zorgprofessionals hebben allemaal een persoonlijk definitie van gedragsproblematiek. Onderdelen van deze persoonlijke definities komen met elkaar overeen, én met onderdelen van de definitie van de Nederlandse vereniging artsen verstandelijk gehandicapten (NVAVG).
-
Welke aanbevelingen zijn er voor de praktijk?
- Een eerste aanbeveling is om alle zorgprofessionals dezelfde visie op gedragsproblematiek te laten hanteren. Tijdens een werkoverleg kan gekeken worden in hoeverre de visies tot nu toe overeen komen en of hier een compromis in kan worden gesloten binnen de organisatie. Een goede definitie om tijdens dit werkoverleg als leidraad aan te houden is de definitie vanuit de richtlijn van de NVAVG. Deze definitie bevat namelijk alle informatie om een goed beeld te krijgen van gedragsproblematiek.
-
Een tweede aanbeveling is om binnen de organisatie altijd specifiek naar de client en zijn of haar omgeving te kijken om tot goede beeldvorming en diagnostiek te kunnen komen. Dit omdat elke cliënt en context uniek is. De gebruikte methodiek moet ten alle tijden aansluiten bij de casus om gedragsproblematiek te kunnen vaststellen.
- Een eerste aanbeveling is om alle zorgprofessionals dezelfde visie op gedragsproblematiek te laten hanteren. Tijdens een werkoverleg kan gekeken worden in hoeverre de visies tot nu toe overeen komen en of hier een compromis in kan worden gesloten binnen de organisatie. Een goede definitie om tijdens dit werkoverleg als leidraad aan te houden is de definitie vanuit de richtlijn van de NVAVG. Deze definitie bevat namelijk alle informatie om een goed beeld te krijgen van gedragsproblematiek.
-
Waar kan ik meer te weten komen over dit onderzoek?
Wil je meer weten over het onderzoek van Noa en Simone? Lees dan hun afstudeerscriptie. Die vind je onderaan deze pagina bij Documenten.
Ben je geïnteresseerd in het hoofdonderzoek naar psychofarmaca? Lees dan Psychofarmacagebruik bij Alliade.
